TẢN MẠN VỀ KỸ NĂNG LÀM BÁO THỜI CMCN 4.0 Nhân ngày Báo chí Việt Nam 21/6

Khi tiếp xúc với các doanh nghiệp, các CEO, cuộc họp room các team mua bán hàng trên hội chợ, trên mạng, trên 1 trang kinh doanh, trên 1 buổi bán hàng livestream, chúng tôi thấy giới kinh doanh rất ngại làm việc với các nhà báo. Vì sao vậy? Trong khi nhà báo đang giúp họ về thương hiệu, kinh doanh sản phẩm

Nhà báo, phóng viên, chuyên viên media, biên tập truyền thông.. nhiều tên gọi khác nhau do cách làm và phương tiên truyền tải. Nhưng họ đều là nhân tài

Chúng tôi tìm đến Tổ chức đào tạo tính cách nhân tài Kỉ lục, gặp người sáng lập bộ môn này, đã dạy “tính cách nhân tài” cho Singapore và có trên 90 khóa học, Tiến sĩ Mộc Quế đã tài trợ cho nhân tài làm báo media về kinh doanh, để ông chia sẻ với chúng ta 1 món quà vui ngày báo chí Việt Nam

Chủ tịch Nước CHXHCN Việt Nam -  Nguyễn Xuân Phúc tặng hoa cho Báo Người cao tuổi nhân Kỷ niệm Ngày Báo chí CMVN 21/6

PV: Kỹ năng làm báo và truyền thông (báo giấy, in, báo nói, báo hình, báo điện tử) thời hiện đại, tài năng của họ cần có gì?

Tiến sĩ Mộc Quế: Họ cần có tâm, sau đó là tầm, là năng lực: nghe, đọc, nói, viết, trong đó có kỹ năng kiểm chứng dữ liệu, phân tích, tương tác và khám phá ra sự thật của vấn đề khách quan. Họ không chỉ có năng lực khi đi học và chỉ có bằng cấp làm báo mà hơn thế nữa. Vì người xem, đọc, mua thông tin và cần truyền đi thông tin của DN họ. Giới DN cần một sự khái quát, nhạy cảm, sáng tạo, nhà báo phải có góc nhìn mới, từ sự yêu thích của khách hàng. Nhà báo có năng lực nhập thần và xuất thần. Nói theo cách người tiêu dùng thích (Trend – xu hướng) mà không thay đổi bản chất sản phẩm (không xạo, không điêu ngoa, oách, dùng kĩ thuật truyền thông lừa khách hàng), một cách khôn ngoan, tinh ranh của công nghệ truyền thông

PV: Người viết báo, làm báo có phải là biên tập mạng xã hội không?

Tiến sĩ Mộc Quế: Mạng xã hội không phải là báo điện tử, không phải là báo mà là kênh mạng

PV: Mạng xã hội là nguồn dữ liệu mở, 1 cú click là người tiêu dùng khám phá vô số kiến thức. Vậy cần đọc báo của nhà báo để làm gì nữa?

Tiến sĩ Mộc Quế: Mạng cung cấp đa chiều, nhiều thú vị, nhưng chứa nhiều tin giả, tin xàm và định hướng tào lao, đó là kênh mà nhà báo bị nhiều thách thức, vì làm báo là nói sự thật, tin thật, báo là kênh để kiểm chứng và kết quả của tư duy phản biện, một tư duy khai phóng (cho nên đạo văn, nhai lại không phải tư duy khai phóng). Nghĩa là nói thật, viết thật, hướng dẫn người ta làm thật, viết sự thật, tin điều mình viết và viết cho người ta tin, không nên có xu hướng khích tướng, phản động

PV: Thế giới có nhiều hội nghị mà tư duy toàn cầu mới, rất khác với 1, 2 năm trước. Vậy nhà báo có học kịp, theo kịp không? Nhà báo, phóng viên, biên tập cần kỹ năng gì để bắt kịp tin tức sự thật trên thế giới nhanh nhất, đúng nhất? Nó tác động đến Việt Nam được báo chí định hướng, làm cho người dân hiểu, và hưởng lợi?

Tiến sĩ Mộc Quế: Ví dụ: Hội nghị thượng đỉnh P4G, chuyên đề Phục hồi xanh toàn diện hướng tới trung tính carbon gồm 5 vấn đề chính

1. Quản lí nước thông minh
2. Một hành tinh xanh
3. Hệ thống nông nghiệp và lương thực bền vững
4. Hợp tác phát triển thành phố xanh thông minh dễ thích ứng với biển đổi khí hậu
5. Các biện pháp kinh tế luôn hướng tới 1 xã hội không có rác thải bừa bãi

Đó là 5 chủ đề. Suốt hội nghị thế giới đã cho chính phủ các nước nhiều tư duy rất khác. Việc này nhà báo có năng lực chịu đựng và có tư duy khai phóng mới hiểu được ý tưởng của Liên Hiệp Quốc, nhà báo phải viết đúng, và gợi ra định hướng người dân cần làm gì sau hội nghị Quốc tế này

PV: Vậy làm báo, nhà báo, phóng viên, người làm báo có khác với giới làm trang điện tử, trang mạng, sale media làm quảng cáo, làm các cuộc thi trên mạng, cung cấp các danh hiệu mà doanh nhân ưa thích, họ khác nhau như thế nào?

Tiến sĩ Mộc Quế: giới làm báo phải có tư duy độc lập, có năng lực tư duy chính trị - xã hội . thiên về quốc gia đại sự, hiểu việc lợi-hại, đi tìm sự thật, viết, nói, đọc, tạo hình ảnh sáng tạo để khách hàng tin vào sự thật, vì nhà báo là nhân tài tốt mà

Còn giới còn lại không cần 100% sự thật, vì với họ, tiền và sự hài lòng của khách hàng là số 1, họ biết lợi ích thôi, nói làm chi tổn phước phiền lắm, họ không thích

PV: Thí dụ như thủy điện, thủy lợi cứ đến mùa mưa bão thành thủy hại, vậy nhà báo có dám viết về sự thật đó không?

Tiến sĩ Mộc Quế: Sự thật “thủy hại” xả lũ làm vùng hạ du làm dân ly tán, thiệt hại, chết chóc, các công ty thủy điện xả lũ lúc mưa gió lớn họ vẫn làm, sự thật dân biết, tỉnh biết nhưng vì các nghị định cũ, dân yêu nước, tôn trọng chính phủ nên họ chưa có thái độ mạnh. Nhưng nếu vì quyền lợi công ty thủy điện mà dân cứ bị hại, hoài đến lúc thân nhân các nhà báo bị cảnh lũ chồng lũ đo thủy điện, có người chết, nhà báo sẽ lên tiếng sự thật đó. Thủy điện làm hại dân, rồi sẽ phải thay đổi cách quản lí thủy điện ngay

Pv: Vấn đề rác thải, ô nhiễm, rác, dịch bệnh, chặt cây xanh, ngập nước và nhiều vấn đề do ý thức người dân và 1 số biện pháp chính quyền và công ty công ích đô thị lơ là, sự thật này nhà báo có nói không?V

Tiến sĩ Mộc Quế: Ai cũng dám nói thật cả, nhưng chế độ, trách nhiệm mỗi ngành liên quan không chế tài được thì sự thật, nhà báo viết cũng quá vô nghĩa, nhưng chính phủ đã có quản lí toàn diện, đầy đủ, nhưng tôi thấy ý thức của người dân là quyết định. Dân làm, dân nói, dân quản lí, dân với dân là hiệu quả nhất. Nhà báo đã làm quá nhiều, quá sức rồi, không nên đòi hỏi họ hy sinh quá. Việc đó sự thật, nhưng dân thích nói khác đi, dân tạo tin giả, tạo cả clip giả như thật, bị phạt rồi họ vẫn nói dối, thì nhà báo đâu phải người chịu trách nhiệm.

PV: Vậy báo mạng, các loại mạng xã hội có nhà báo tham gia, nó có thật là cánh tay nối dài để nhà báo làm tử tế, làm việc tốt của các nhà báo không?

Tiến sĩ Mộc Quế: Đại đa số nhà báo, phòng viên, biên tập là tốt, đúng, nhưng 1 số rất nhỏ họ đã vì lợi ích mà quên Tổ quốc, quên nhân dân. An tâm đi vì có luật nhân quả mà! Còn nhà báo có quan hệ với các trang tin điện tử, các bài đài khác nhau, các trang mạng xã hội, các web kinh doanh, đó là bình thường, họ đang giúp nâng chất lượng cho các hoạt động thông tin, còn ai làm sai có luật pháp và luật nhân quả mà lo gì. Nhân ngày Báo chí Cách mạng VN 21/6, chúng ta nói về nhà báo cách mạng thôi

PV: Vậy ông làm báo từ 1975 đến nay, ông có vui buồn gì không? Vì sao?

Tiến sĩ Mộc Quế: Tôi còn rất nhiều bạn bè, từ làm báo, đến làm chính trị đến làm lãnh đạo các đoàn thể, nay trở thành nhà đầu tư, khi có nghề làm báo, giống làm nhà giáo thôi, cứ cho tặng, hy sinh, không phải làm báo đi kiếm cơm đâu. Sống bằng nghề khác, còn làm báo là cái duyên, cái nghiệp thôi.  Hạnh phúc là khi thấy người ta đọc, xem, họ vui và làm theo là làm phước rồi. Sáng ra nghe tin bạn nhắn mình là mừng rồi, có nghĩa là bạn còn sống, cố lên! Dịch cách mấy nhà báo cũng phải làm việc, vì mình là thư kí của lịch sử nhân loại mà. Phải sống tốt, sống bình an, mong mọi người cũng vậy

Xin cảm ơn Tiến sĩ Mộc Quế, nhà báo có tuổi, tâm sự góp vui ngày nhà báo Việt Nam 21/6, ngày báo chí cách mạng VN. Xin thong cảm nếu phỏng vấn này có làm ai đó không vui, chúng tôi không có ý gì cả, chỉ mong sự chia sẻ thôi