Bình Định: Có hay không “bỏ lọt tội phạm” trong vụ án Lừa đảo chiếm đoạt tài sản?

VKSND TC trả lời đơn khiếu nại của bà Nguyễn Thị Diệu

Con nợ hầu Tòa vì tội lừa đảo…

Trên cơ sở kết quả điều tra thể hiện, Châu Thị Mỹ Hiệp (SN 1982, trú Đệ Đức 3, Hoài Tân, Hoài Nhơn, Bình Định) bắt đầu làm dịch vụ cho vay tiền để đáo hạn ngân hàng từ năm 2014. Đầu năm 2017, Hiệp quen biết với Nguyễn Hữu Khải (SN 1983, cán bộ tín dụng của Phòng giao dịch Bồng Sơn thuộc Ngân hàng ACB - Chi nhánh Bình Định). Hiệp đã đặt vấn đề, nếu Khải có nhu cầu cần tiền để đáo hạn ngân hàng thì Hiệp cho Khải vay.

Từ tháng 4/2017 đến tháng 9/2018, Hiệp đã huy động tiền của nhiều cá nhân trong và ngoài tỉnh để cho Khải vay. Số tiền đưa cho Khải là Hiệp vay của người khác với lãi suất cao và liên tục trả lãi cho họ. Trong khi đó, Khải chưa trả tiền lãi cho Hiệp trong thời gian dài. Đến cuối tháng 10/2018, Nguyễn Hữu Khải nợ tiền nhiều người. Trong đó, Khải nợ Hiệp số tiền 5,4 tỷ đồng, không có khả năng chỉ trả và sau đó đã trốn khỏi địa phương.

Trong khi đó, Hiệp phải thực hiện việc trả tiền vay và lãi của những người: Châu Thị Diệu Hằng (TX Hoài Nhơn), Lê Văn Trang (TX Hoài Nhơn), Bạch Thị Trò (Đức Phổ, Quảng Ngãi), Nguyễn Thị Hồng Vân (TP Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu), Nguyễn Tân Thanh Tuyền (TP Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu), Nguyễn Thanh Quý (TP Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu), Lưu Thị Ngọc Bích (TP Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu), Nguyễn Thị Nguyệt (TX Hoài Nhơn) với tổng số tiền 126.789.578.000 đồng.

Hằng tháng, Hiệp phải trả lãi cho những người nói trên với số tiền 8.016.000.000 đồng. Lẽ ra, khi Nguyễn Hữu Khải bỏ trốn dẫn đến mất khả năng trả nợ, Hiệp phải thông báo cho các bị hại biết Hiệp bị vỡ nợ để cùng nhau giải quyết. Nhưng Hiệp lại không nói sự thật, đồng thời đưa tin có làm dịch vụ cho người khác vay tiền đáo hạn ngân hàng và đầu tư mua bán đất đai trên địa bàn thị xã Hoài Nhơn.  

Trong quá trình điều tra, cơ quan công an đã xác định Hiệp không có đầu tư mua bán đất đai. Thực chất, Hiệp chỉ huy động tiền vay của người sau trả cho người trước để hưởng chênh lệch lãi suất và quay vòng tiền vay trong khoảng thời gian dài.

Cho đến tháng 10/2018, trước áp lực phải trả các khoản lãi và vốn vay cho những người mà Hiệp đã vay trước đó và Hiệp nhận thấy bản thân mất khả năng thanh toán. Tuy nhiên, để duy trì cho việc trả nợ và tạo lòng tin cho những người đã cho Hiệp vay tiền, nên Hiệp tiếp tục vay lại tiền của chính các chủ nợ.

Sau đó, Hiệp dùng số tiền vay được sử dụng trả nợ cũ cho những người mà Hiệp đã vay trước đó nhằm để tạo lòng tin bằng hình thức: Hiệp trả tiền lãi đầy đủ đúng hạn theo thỏa thuận, trả gốc đầy đủ khi bị hại yêu cầu. Trong quá trình điều tra, Hiệp khai nhận đã vay tiền của nhiều người với lãi suất cao từ 0,3%/ngày đến 0,6%/ngày (tương đương 108%/năm đến 216%/năm) nhưng không có căn cứ để chứng minh.

Bà Nguyễn Thị Diệu - mẹ của Châu Thị Mỹ Hiệp trình bày sự việc

Có bỏ lọt tội phạm?

Theo nội dung Bản kết luận điều tra số 01/KLĐT-PC01 ngày 01/01/2021 của Cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an tỉnh Bình Định về những ý kiến đề xuất giải quyết vụ án (trang 9): Cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an tỉnh Bình Định nhận định, Châu Thị Mỹ Hiệp vay tiền của nhiều người. Sau đó, Hiệp dùng tiền vay cho khách hàng có nhu cầu vay tiền để đáo hạn ngân hàng vay lại với lãi suất cao hơn để hưởng chênh lệch.

Theo Hiệp trình bày, Hiệp vay tiền của nhiều người với lãi suất cao, từ 0,3%/ ngày đến 0,6%/ ngày (108% đến 216%/năm) nhưng không có căn cứ để chứng minh. Hiệp làm dịch vụ cho vay đáo hạn trong khoảng thời gian dài từ năm 2014 đến cuối tháng 10/2018 mới nhận thức bản thân mất khả năng chi trả. Lúc này, Hiệp mới nảy sinh ý thức gian dối chiếm đoạt tiền để trả nợ cũ. Do đó, không có dấu hiệu của tội “Cho vay nặng lãi” trong giao dịch dân sự theo quy định tại Điều 201 Bộ luật Hình sự. Mối quan hệ vay tiền và trả tiền trước thời điểm cuối tháng 10/2018 là quan hệ dân sự. Tuy nhiên, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bình Định vẫn có văn bản thông báo đến Công an thị xã Hoài Nhơn để có biện pháp xử lý, phòng ngừa tội phạm.

Trong khi đó, theo kết luận điều tra, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bình Định xác định: Châu Thị Diệu Hằng và Châu Thị Mỹ Hiệp quen biết nhau vào khoảng đầu năm 2017 thông qua bà Võ Thị Mến, trú tại Trường An 2, Hoài Thanh, Hoài Nhơn. Đến đầu tháng 4/2017, Hiệp đặt vấn đề vay tiền của Hằng để cho người khác vay đáo hạn ngân hàng với thỏa thuận lãi suất 0,2%/ ngày (73%/năm), thời hạn trả lãi 5 ngày, thời hạn trả gốc: khi nào cần thì Hiệp trả (bạc đứng) và thời gian từ 3-5 ngày đối với khoản vay ngắn ngày. 

Từ tháng 9/2018, khi Hiệp vay số tiền 5 tỷ đồng, thời hạn trả dài ngày thì Hằng tính lãi 0,15%/ngày (54,75%/năm). Đối với khoản vay ngắn ngày, Hiệp phải trả lãi 0,2% - 0,25%/ngày (73% - 91,25%/năm). Tương tự, đối với trường hợp Lê Văn Trang: Cũng qua sự giới thiệu của bà Võ Thị Mến, Trang quen biết với Hiệp khoảng tháng 5/2017. Trang cho Hiệp vay với lãi suất từ 0,15%/ngày - 0,3%/ngày (54,75% - 109,5%/năm). Do tin tưởng Hiệp trả tiền gốc khi Trang yêu cầu, tiền lãi vay thanh toán đầy đủ nên cho Hiệp vay nhiều lần. Chỉ tính từ đầu tháng 11/2018 đến ngày 28/02/2019, Hiệp đã trả lãi với tổng số tiền hơn 1 tỷ đồng.

Như vậy có nghĩa là, tỷ lệ lãi các bị hại trong vụ án này cho Hiệp vay bình quân từ 54,75% - 109,5%/ năm. 

Câu hỏi đặt ra ở đây là vì sao, những giao dịch này, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bình Định cho rằng không có dấu hiệu của tội “Cho vay nặng lãi” trong giao dịch dân sự theo quy định tại Điều 201 Bộ luật Hình sự? Và tại sao trong khi xác định mối quan hệ vay tiền và trả tiền trước thời điểm cuối tháng 10/2018 chỉ là quan hệ dân sự nhưng cơ quan này vẫn có văn bản thông báo đến Công an thị xã Hoài Nhơn để có biện pháp xử lý, phòng ngừa tội phạm? 

Cho rằng quá trình điều tra vụ án, cơ quan điều tra đã bỏ lọt tội phạm cho vay nặng lãi nên bà Nguyễn Thị Diệu (SN 1962) - mẹ của bị can Hiệp đã có khiếu nại đối với Kết luận điều tra số 01/KLĐT-PC01 ngày 01/01/2021 của Cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an tỉnh Bình Định và Cáo trạng số 16/CT-VKS ngày 25/02/2021 của VKSND tỉnh Bình Định gửi VKSND tối cao. Theo đó, ngày 23/6/2021, VKSND TC đã có Phiếu chuyển đơn số 329/VKSTC-V6, chuyển đơn của bà đến VKSD ND tỉnh Bình Định để giải quyết theo thẩm quyền. 

Vụ việc nêu trên đã được các cơ quan chức năng giải quyết khách quan, đúng người đúng tội, đúng pháp luật và không để lọt tội phạm? Báo Công lý & Xã hội sẽ tiếp tục thông tin.