Tỉnh Lâm Đồng: Hai cấp tòa hành dân, phạm luật!?

Hành trình “ngâm đơn”

Đơn tố cáo của ông Vũ Đình Triều, 64 tuổi, ở xã Lộc Thanh, TP Bảo Lộc, tỉnh Lâm Đồng, nêu: Năm 2014, do biết UBND tỉnh Lâm Đồng, 4 năm trước, "bỗng dưng" cấp cho Công ty TNHH Triệu Minh cả mảnh đất, đã có sổ đỏ của gia đình nên vợ chồng ông khởi kiện, buộc Công ty Triệu Minh trả đất và yêu cầu hủy một phần quyết định giao đất của tỉnh... Lẽ ra, sau khi tiếp nhận hồ sơ, TAND huyện Bảo Lâm (nơi có đất) phải trả lại đơn, vì không thuộc thẩm quyền (do chủ Công ty Triệu Minh là người nước ngoài). Thế nhưng, cơ quan tố tụng này vẫn ngâm đến hơn 1 năm mới chuyển lên tòa tỉnh.

Trụ sở TAND tỉnh Lâm Đồng

Sau nhiều lần triệu tập nguyên đơn (khi thì cung cấp chứng cứ, lúc lại hòa giải), phải đến hơn 2 năm sau, ngày 15/8/2017, TAND tỉnh mới mở phiên sơ thẩm. "Oái oăm" thay, khi vợ chồng nguyên đơn có mặt thì cũng là lúc nhận được quyết định hoãn mà không nêu rõ nguyên do. Bất ngờ hơn, ngày 3/11/2017, Tòa bỗng "quay ngược thời gian", ra thông báo "triệu" nguyên đơn lên để... tiếp cận, giao nộp chứng cứ và hòa giải(!). Tuy nhiên, thay vì làm việc như ghi trong giấy thì thẩm phán Bùi Hữu Nhân lại "phán": Vụ kiện thuộc thẩm quyền tòa hành chính rồi đề nghị vợ chồng ông Triều rút đơn (kèm câu động viên "thời hiệu vụ án còn dài")! Tin lời, vợ chồng ông Triều rút đơn chuyển sang khởi kiện hành chính và được thụ lý ngày 8/2/2018. Những tưởng, sự “câu giờ” đi đến hồi kết, nào ngờ gần 4 tháng sau, qua vài lần triệu tập, Tòa lại "hồn nhiên" ra quyết định đình chỉ, do "hết thời hiệu"! Không chấp nhận, vợ chồng ông Triều quyết liệt tố cáo và kháng cáo, buộc cán bộ tòa phải xin vợ chồng ông rút đơn rồi thụ lí lại vụ án dân sự, như "thủa ban đầu"...

Thế nhưng (lại thế nhưng), dẫu đã "hồi sinh" vụ kiện, song sự kéo dài vẫn chưa chấm dứt khi nguyên đơn phải đi lại nhiều lần do liên tục hoãn tòa, và phải đến ngày 30/9/2020, phiên sơ thẩm mới chính thức được mở! "Là cơ quan tố tụng, nhưng TAND huyện Bảo Lâm và TAND tỉnh Lâm Đồng đã cố tình kéo dài, vi phạm nghiêm trọng pháp luật. Trong khi, theo quy định, kể cả gia hạn cũng không được quá 6 tháng phải đưa ra xét xử. Đằng này, họ "câu" đến hơn 6 năm và hành chúng tôi sất bất" - người đàn ông tuổi U70 bức xúc!

Xử mà "ít" xét

Không chỉ "câu án" hàng năm trời, gây khó khăn cho người khởi kiện mà khi xét xử, theo Viện KSND tỉnh Lâm Đồng, HĐXX cấp sơ thẩm đã vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng, không xem xét đánh giá đúng chứng cứ, dẫn đến phán quyết không có căn cứ pháp luật...

Kháng nghị toàn bộ bản án sơ thẩm, của Viện KSND tỉnh Lâm Đồng

Thứ nhất, Tòa bác yêu cầu hủy phần quyết định của UBND tỉnh Lâm Đồng giao cho Công ty Triệu Minh (bị đơn) diện tích đất, đã có sổ đỏ, của vợ chồng ông Triều (nhưng không có quyết định thu hồi cũng như bồi thường, hỗ trợ) là không đúng. Mặc dù, Tòa thừa nhận giấy (viết tay, không chứng thực vào năm 2004) giao dịch phần "diện tích hoa màu" này, giữa nguyên đơn và bị đơn, là vô hiệu. Đã thế, Tòa cũng không giải quyết hậu quả pháp lí của hợp đồng vô hiệu, là Công ty Triệu Minh phải tháo dỡ 2 trụ điện cùng trạm bơm (tự ý xây) để trả lại hơn 3.200m2 (thuộc thửa 53 cũ) cho nguyên đơn mà theo "ý nguyện" của bị đơn là hoàn trả bằng tiền (vài trăm triệu đồng, rất thấp so với giá thị trường). Chưa hết, như vừa nói, chẳng những không hủy phần quyết định của UBND tỉnh giao đất (của vợ chồng ông Triều) cho Công ty Triệu Minh trái luật, mà ngược lại, Tòa tuyên hủy 1 phần sổ đỏ đã cấp, năm 1999, đúng luật cho vợ chồng nguyên đơn!

Thứ hai, ngoài diện tích trên, nguyên đơn yêu cầu bị đơn phải trả gần 6.000m2 đất lấn chiếm tại thửa 86, 95 và 96. Tuy nhiên, cũng theo kháng nghị của Viện KSND tỉnh Lâm Đồng, "thửa 53 là đối tượng trong quan hệ tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng (vô hiệu), còn đối tượng trong quan hệ tranh chấp quyền sử dụng đất là thửa 86 và 95". Thế nhưng, trong bản án lại "ghi không đúng yêu cầu khởi kiện" và nhận định thửa 53 là thửa bị đơn lấn chiếm. Như vậy, cấp sơ thẩm đã "hoán đổi" vị trí thửa đất, ghi sai lệch yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn (từ đòi đất lấn chiếm thành đòi đất đã giao dịch). Việc "đánh tráo" này là không đúng bản chất vụ việc. Dẫn đến kết quả, không buộc Công ty Triệu Minh phải trả đất, dẫu đã hao hụt diện tích, mà chấp nhận trả bằng tiền, giá rẻ: Tất tần tật đất lấn chiếm và giao dịch (vô hiệu), lên tới 0,8 ha, cũng chỉ gần 700 triệu đồng!

Thứ ba, đất chính quyền tỉnh “thu hồi” của vợ chồng ông Triều và đất bị đơn lấn chiếm thuộc xã Lộc Quảng, song họa đồ đo vẽ lại thể hiện ở xã B'lá. Vậy mà, sự việc "râu ông nọ cắm cằm bà kia" này lại được Tòa "bỏ sót". Còn nữa, kết quả đo vẽ cũng không xác định, trong 3.225m2 đất "thu hồi" có bao nhiêu m2 thuộc từng thửa 86, 95 và 96 là rất khó có thể chấp nhận...

Bản án sơ thẩm bị kháng cáo, kháng nghị

"Rõ ràng Tòa không khách quan, xử mà thiếu xét, ưu ái cho kẻ chiếm đất. Bên cạnh đó, cũng không tuyên hủy phần quyết định của UBND tỉnh tự dưng lấy đất của tôi, giao cho doanh nghiệp, trong khi không có bất kỳ quyết định thu hồi, bồi hoàn nào là hết sức trái luật... Tôi sẽ kháng cáo, đấu tranh đến cùng để bảo vệ lợi ích hợp pháp, chính đáng của mình" - ông Triều quả quyết!