Nghệ nhân – Kỷ lục gia Nguyễn Thị Nga, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu bảo tồn và phát triển ẩm thực Việt Nam
Thưa chị! Xin chị cho biết về ý tưởng thực hiện 200 món ăn từ cây sen đến từ đâu? Việc thực hiện và xác lập kỷ lục 200 món ăn từ sen của Đồng Tháp có ý nghĩa, thông điệp gì đến cộng đồng?
Tôi là người hoạt động trong ngành du lịch gần 30 năm, và là người con của Đồng Tháp nên tôi rất yêu thích sen. Nhắc đến Đồng Tháp chắc hẳn ai cũng nghĩ đến đây là “vùng đất sen hồng” là “cái nôi” của cây sen - với những cánh đồng sen bạt ngàn. Ở nhiều địa phương thuộc tỉnh Ðồng Tháp có địa lý là một vùng đất trũng phù hợp cho loài cây sống trong bùn và vươn lên khỏi mặt nước như cây sen.
Cây sen như là một món quà mà thiên nhiên đã ban tặng cho tỉnh Đồng Tháp, dấu ấn để du khách nhớ về vùng đất này là những con người hào sảng, mộc mạc, thân thiện và mến khách; tình người đượm thắm “hồn sen”… Sen thanh cao bất khuất, sen giản dị gần gũi nên ai cũng mê mẩn trước màu hoa hồng hồng nhẹ nhàng giữa đầm lá xanh mướt. Sen được “yêu chiều” đi vào thơ ca, nhạc họa và cả công trình kiến trúc dọc khắp cả 3 miền Bắc - Trung - Nam.
Tất nhiên, sen còn đi vào lòng người bởi những món ngon hấp dẫn đến khó cưỡng, mỗi vùng miền là một nét cuốn hút riêng. Nếu như ở miền Bắc, miền Trung mà điển hình là Hà Nội và Huế, sen có nét ngọt ngào, đằm thắm lại đôi phần mộng mơ khiến người ta mỗi lần nhìn là muốn sống chậm, an nhiên cùng đóa sen thi vịnh. Thì ở một nơi khác, tại vùng đất phương Nam cò bay thẳng cánh, sen lại chất chứa cái phóng khoáng, hào sảng hệt như con người vùng đất này.
Được thiên nhiên ưu đãi bạn tặng loài cây sen cho nên từ thời xa xưa rất lâu người dân Ðồng Tháp đã biết tận dụng cây sen để chế biến ẩm thực và cả những nghiên cứu công dụng của sen trong y học phương đông. Những món ăn ngon, thông dụng được chế biến từ sen phải kể đến như: cơm hạt sen, gỏi ngó sen, gà hầm sen, trà lá sen, trà tim sen, chè sen, củ sen sấy muối ớt,…Từ lâu đã được nhiều người sử dụng trong các bữa ăn gia đình. Các món ăn được chế biến từ sen không chỉ hợp khẩu vị của đại đa số mọi người, mà được xem là loại thuốc quý bởi các công dụng của nó đã được nghiên cứu trong YHCT như là một vị thuốc chữa bệnh…
Đây không phải là lần đầu tôi đưa ta ý tưởng thực hiện món ăn từ cây sen, mà nhiều năm trước đây tôi đã tổ chức nhiều hội thi về các món ăn được chế biến từ cây sen tại các sự kiện về văn hóa – du lịch, hội chợ triển lãm…Với mong muốn phát huy việc bảo tồn và phát triển văn hóa ẩm thực Việt Nam cũng như đóng góp một phần công sức cho Ban tổ chức Lễ hội Sen Đồng Tháp lần này, tôi cùng anh Lê Trần Trường An, Tổng Giám đốc Tổ chức Kỷ lục Việt Nam đề xuất ý tưởng này với lãnh đạo tỉnh Đồng Tháp, lãnh đạo tỉnh rất phấn khởi và nhận thấy phù hợp nên đồng ý đưa nội dung này vào sự kiện và phối hợp với Trung tâm Nghiên cứu Bảo tồn và phát triển ẩm thực Việt Nam, Hội Đầu bếp chuyên nghiệp Sài Gòn tổ chức thực hiện. Theo đó, các nghệ nhân ẩm thực của Trung tâm và Hội sẽ thực hiện và công diễn 200 món ăn từ sen phục vụ cho quan khách tham dự lễ hội và cũng để Tổ chức Kỷ lục Việt Nam ghi nhận và xác lập kỷ lục. Theo kế hoạch, buổi công diễn 200 món ăn được chế biến từ sen này sẽ tổ chức vào ngày 21/5/2022 tại Nhà Văn hoá Lao động Đồng Tháp.
Tôi cho rằng, việc thực hiện công diễn 200 món ăn từ sen và xác lập kỷ lục nhằm phát huy giá trị tinh thần, giá trị văn hóa ẩm thực, kinh tế cho các sản phẩm được chế biến từ cây sen Đồng Tháp; thúc đẩy phát triển ngành nông nghiệp trồng sen cho bà con nông dân tại địa phương đồng thời tạo “dấu ấn” để phát triển du lịch; xây dựng hình ảnh địa phương để kích cầu, thu hút du khách Việt Nam và Quốc tế đến tham quan du lịch tại Đồng Tháp nhiều hơn nữa, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Khai mạc Lễ hội Sen Đồng Tháp (lần 1) vào lúc 20h ngày 19/5/2022
Chị có thể “bật mí” về số lượng mất bao nhiêu (kg) nguyên liệu sen để có thể chế biến ra 200 món ăn này, và bao gồm những loại món ăn nào?
Để chế biến ra 200 món ăn này, theo các nghệ nhân ẩm thực ước tính phải mất khoảng 100 kg sen (bao gồm toàn bộ từ lá, tim, hạt, thân, củ…) và các nguyên liệu khác để hoàn thành ra 200 món ăn với 8 nhóm món ăn khác nhau như: 30 món gồm (cơm, cháo, súp, canh); 27 món (gỏi, trộn); 18 món (nấu, hầm, tiềm, um); 4 món hấp; 2 món kho; 22 món xào; 5 món chiên; 3 món nướng; 3 món lẩu; 6 món dưa chua (sen ngâm chua); 24 món chay; 19 món bánh (mặn, ngọt); 27 món (xôi,chè, mứt, kẹo); 10 loại thức uống.
Các món ăn, thức uống được chế biến từ sen
Sau khi chế biến xong, các món ăn từ sen này sẽ được bày trí tạo hình thành đóa hoa sen khổng lồ. Sau khi công diễn và xác lập kỷ lục hoàn tất, 200 món ăn này sẽ được mời các đại biểu và khách tham quan dùng thử.
Theo kế hoạch của BTC, từ ngày 19 - 21/5/2022, tại thành phố Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp sẽ diễn ra Lễ hội Sen Đồng Tháp lần 1 - chủ đề “Sen ngày mới” với mục đích nhằm tôn vinh hoa Sen, phát huy giá trị văn hóa – kinh tế cho các sản phẩm chế biến từ cây sen. Qua đó, thúc đẩy phát triển ngành nông nghiệp trồng sen gắn với phát triển du lịch của tỉnh Đồng Tháp.
Vâng xin cảm ơn chị !
Tác giả bài viết: ĐỨC HẢI